21. yüzyıl şüphesiz birçok yeniliği de beraberinde getiren bir yüzyıl oldu. Yeni iş kolları ortaya çıkarken, bazı işler de iyiden iyiye yaygınlaştı. Yaygınlaştığını ifade ettiğimiz bu işlerin başında gelenler ise kuşkusuz bilgisayar, monitör ve ekran işleri. Yani ekranlı araçlarla çalışma…

Aslında ekranlı araçlarla çalışmanın geçmişi sandığımız kadar yakın değil. Özellikle Batı’da birçok kurum, Türkiye’den yıllar önce bilgisayarlı çalışmayı yaygınlaştırmıştı. Küreselleşmenin artması ile bu durum tüm dünyaya hızla yayıldı.

2020 yılında ortaya çıkan Koronavirüs salgını ile ekranlı araçlarla çalışma oranı altın çağını yaşamaya başladı. Karantina günlerinde evine kapanan birçok insan, çalışma faaliyetlerini dijitale çekti. Durum sadece bununla da kalmadı. Örgün okul öğrenimleri bile dijital üzerinden gerçekleşti. Uzun bir süre de bu şekilde devam edeceği tahmin ediliyor.

Bu yazımızda sadece İş Sağlığı ve Güvenliği bağlamında ekranlı araçlarla çalışmadan bahsedeceğiz. Ancak içinde bulunduğumuz durum sebebiyle birçok farklı alanda faydalı olacağını umuyoruz. Özellikle öğrenciler için…

İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatımızda EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ile detaylandırılmıştır.

İş Sağlığı Güvenliği Bağlamında Ekranlı Araçlarla Çalışmak

Bilgisayar monitörünüzü doğru konumlandırmak, bilgisayarlı çalışma alanınızın ergonomik tasarımının önemli bir parçasıdır. Kötü konumlandırılmış bir monitör, sonunda ağrılı bir kas-iskelet bozukluğuna yol açabilecek garip ve rahatsız edici duruşlara neden olabilir. Nitekim kötü yerleştirilmiş bir monitörün yarattığı diğer bir yaygın sorun da göz yorgunluğudur. Bilgisayar monitörünüzü doğru bir şekilde yerleştirerek bunu önleyebilirsiniz. Bu basit listeyle başlayın:

1. Monitörü, ekranda parlamayı önleyen bir konuma yerleştirin

Monitörünüzden yansıyan parlama, göz yorgunluğuna neden olabilir. Bazen ekranı okumak için garip bir pozisyon almanıza da neden olabilir.

2. Monitörü dik açıyla veya pencerelerden ve görev ışıklarından uzağa yerleştirin

Doğrudan ekranınızın arkasındaki parlak ışık, göz yorgunluğuna sebep olabilir. Bu durum da rahatsız edici bir bilgisayar deneyimi beraberinde getirmektedir. Monitörünüzün açısını ayarlayamıyorsanız, perdeleri kapatmayı veya ekranın arkasında parlak bir ışık varsa ışıkları kapatmayı/değiştirmeyi deneyin.

3. Monitörü doğrudan önünüze yerleştirin

Monitörü doğrudan önünüze yerleştirmek, başınızı ve boynunuzu bükerek ekranı görmenizi engeller.

4. Ekranın üst çizgisini göz hizasında veya biraz (0-30 derece) altına yerleştirin

Ergonomi uzmanı ve profesör Dr. Alan Hedge’e göre, “Rahat bir şekilde oturduğunuzda bir görüntü oluşur. Kullanıcının gözleri ekrandaki monitör kasasının (ekranın değil) yaklaşık 2-3 cm altındaki bir nokta ile aynı hizada olmalıdır. Sandalyenize yaklaşık 100-110 derecelik bir açıyla oturun (yani hafif yaslanın). Sağ kolunuzu yatay olarak dışarıda tutun, orta parmağınız neredeyse ekranın ortasına değmelidir. Bu başlangıç ​​konumundan sonra ekran yüksekliği ve açısında uygun şekilde küçük değişiklikler yapabilirsiniz.”

5. Monitörü sizden en az bir kol mesafesi kadar uzağa yerleştirin

Monitör, başınızı ve boynunuzu çok fazla bükmeden tüm ekranı görmenize olanak verecek şekilde size rahat bir mesafede olmalıdır.

6. Başınızı, boynunuzu veya gövdenizi öne veya arkaya eğmeden ekranı net bir şekilde okuyabileceğiniz şekilde monitörü yerleştirin

Garip duruşları azaltmak için monitörünüzü yerleştirmeniz gerekir. Monitörünüzü doğru konuma getirin.

7. Ekran kalitesine dikkat edin

Kaliteli bir bilgisayar ekranı kullanın. Ekranınızdaki metin karakterlerinin keskin göründüğünden ve rahat bir boyutta olduklarından emin olun. Rahat ve net bir karakter boyutu bulmak için ekran çözünürlüğünü değiştirebilirsiniz.

8. Düzenli göz muayenesi yaptırın

Çoğu insanda 50’li yaşların başında meydana gelen doğal görme bozuklukları vardır. Gözlerinizi periyodik olarak bir profesyonel tarafından kontrol ettirmek iyi bir fikirdir. Herhangi bir ekran ayarı sizi rahatsız ediyorsa, daha rahat hissedene kadar değiştirin veya daha fazla profesyonel yardım alın.

İyi duruş, iyi çalışma alanı ergonomisinin temelidir. İyi bir duruş, bilgisayarla ilgili bir yaralanmayı önlemenin en iyi yoludur. İdeal bir kullanıcı duruşu sağlamak için:

• Kullanıcının bileklerinin mümkün olduğunca düz olduğundan emin olun.
• Dirsekte sinir sıkışmasını önlemek için kullanıcının dirsek açısının 90 derecede veya daha fazla olduğundan emin olun.
• Üst kol ve dirseğin vücuda mümkün olduğunca yakın ve fare kullanımı için mümkün olduğunca rahat olduğundan emin olun.
• Kullanıcının koltuğa oturduğundan ve sırt desteğinin iyi olduğundan emin olun.
• Başın ve boynun mümkün olduğunca düz olduğundan emin olun.
• Duruşun kullanıcı için rahat hissettirdiğinden emin olun.

9. İş Makinelerinde ekran ve ortam gözlemleme ayrımına dikkat edin

Artık pek çok iş makinesi operatör kabinlerinde de bir veya birden fazla gözetilmesi gereken ekran mevcut. İş makinesi ile yapılan faaliyetler sırasında operatörün sürekli ekrana veya sürekli yapılan işe odaklanması, farklı kaza ve arızalara yol açabilir. Makinenin durduğu aralıklarda, ekran ve göstergelerin kontrolü düzenli bir şeklide yapılmalıdır. Bu nedenle, operatörlerin ekranlı araçlarla çalışma konusunda spesifik eğitimleri almaları sağlanmalıdır.

Orta ve uzun vadede çeşitli göz ve beden rahatsızlıklarına yol açma potansiyeli nedeniyle, ekranlı araçlarla çalışma ortamlarında ergonomi ve İş Sağlığı ve Güvenliği kuralları göz önünde bulundurulmalı, risk değerlendirme raporlarında özellikle skorlanmalıdır.