Çalışanların çalışma alanlarına göre düzenli aralıklarla belirli sağlık taramalarından geçmesi gerekmektedir. Bu sağlık taramaları hem işe ilk girişte hem de faaliyet alanına göre belirli zaman aralıklarında gerçekleştirilir.

Sağlık raporu, kişinin çalışmak istediği alana göre gerekli olan tetkiklerin yapıldığı rapor türüdür. İşletmenin faaliyet alanına göre 6331 sayılı kanunda görev, yetki ve sorumlulukları belirtilen doktorlar tarafından ihtiyaç duyulan tüm fiziki, ruhsal ve diğer tetkikler gerçekleştirir. Ardından gerekirse uzman doktorlardan aldıkları tetkik sonuçlarına istinaden ilgili işyerinde çalışıp çalışamayacağına dair bir rapor hazırlanır ve ilgili kişi bu rapora göre de işyerinde çalışmaya başlayabilir.

Sağlık Taramaları İçin Yasal Mevzuat

Amaç çalışanların sağlıklarının ilgili işletmede çalışabilecek yeterliliğe ve sağlığa sahip olup olmadığı ayrıca da tehlikeli bir durum söz konusu ise kişinin daha hafif işlerde çalıştırılmasının sağlanarak çalışanın sağlığının korunmasıdır. Resmi Gazete de yayımlanarak 01 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile de çalışanların sağlıkları güvence altına alınmaya çalışılmıştır.

Anılan yasanın 15 inci maddesinde sağlık raporları ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Bu hükümler çerçevesinde işveren, çalışanın sağlığını kontrol altına tutmak yükümlülüğüne sahiptir. Çalışanın hangi durumlarda sağlık kontrollerinden geçmek sureti ile sağlık raporu almasının sağlanması gerektiği yine aynı maddede detaylı olarak belirtilmiştir.

Buna göre, kişinin ilk olarak işe girişinde, çalışanın iş ya da birim değişikliği olduğunda, meslek kazası, iş hastalığından kaynaklı olarak kişinin rapor alarak işten uzaklaşmasının ardından işe dönüşlerde, işyerlerinin faaliyet alanlarına göre Bakanlıkça az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan işletmelerde işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenecek olan sürelerde, yine tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılan işletmelerde işe ilk olarak başlayacak olan kişilerin sağlık raporu almaları bir zorunluluk haline getirilmiştir.

Sağlık Raporlarının Geçerlilik Süreleri

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca, iş yerleri 3 ana tehlike sınıfına ayrılmıştır. Bu tehlike sınıflarına göre sağlık raporlarının da geçerlilik süreleri değişmektedir. Şöyle ki;

• Çok Tehlikeli Sınıfta yer alan işyerlerinde 1 yıl,
• Tehlikeli Sınıfta yer alan iş yerlerinde 3 yıl,
• Az Tehlikeli Sınıfta yer alan işyerlerinde 5 yıl boyunca sağlık raporları geçerli kabul edilmektedir.

6331 sayılı İş Güvenliği ve İş Sağlığı Yasası kapsamında alınması zorunlu olan sağlık raporları, işletmenin hizmet almış olduğu ortak sağlık ve güvenlik birinde görev yapmakta olan işyeri hekimlerinden ya da işyeri sağlık ve güvenlik biriminde görev yapan hekimden “EK-2 Form” adı altında alınabilmektedir.

İşyeri hekimleri yine adı geçen kanun kapsamında yeterliliğe sahip gerekli eğitimleri tamamlamış ve Bakanlık tarafından yapılmakta olan sınav sonucunda başarılı olarak işyeri hekimi görevini yürütebileceğine dair sertifika sahibi hekimlerdir. Alınan bu raporlara daha önce Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenerek duyurulan hakem hastanelere başvurmak sureti ile yapılabilmektedir.

Çalışanların işe girişlerinde veya periyodik sağlık kontrollerinde hangi tetkiklerin isteneceği, çalışanın iş yerindeki görevine ve iş yeri hekiminin talebine göre belirlenir.

Hakem hastaneleri tarafından itiraz edilen sağlık raporuna istinaden verilen kararlar kesin kararlardır. Bununla birlikte düzenli olarak gerçekleştirilmesi kanunla zorunlu tutulan sağlık taramaları, gözetimine ait çıkan maliyet çalışan tarafından değil işveren tarafından karşılanır ve hiçbir şekilde bu maliyet çalışana yansıtılmaz. Anılan kanunda yer alan bir diğer hükümde yapılan sağlık raporlarının gizliliğidir. Sağlık raporlarının sonucu her ne olursa olsun çalışanın aile hayatı, özel hayatı ve sosyal hayatı göz önüne alınarak gizli tutulması gerekmektedir.

Sağlık Tarama Raporlarının Saklanması

Yapılan sağlık taramalarına ait sağlık raporları, iş yerindeki insan kaynakları birimi tarafından çalışanların personel özlük dosyalarında muhafaza edilmekle birlikte, yetkisiz kimselerin bu dosyalara ulaşmasının engellenmesi gerekmektedir. İşverenlerin, çalışanlarının sağlıklı olarak hizmetlerini sürdürmelerini temin etmek, meslek kazalarından korumak için gerekli tüm önlemlerin alması, herhangi bir hastalık durumunda çalışanın işyeri hekimi tarafından kontrol altına alınarak tedavisinin sağlanmasının temin edilmesi konularında tüm önlemleri almak ile yükümlüdür.

Tüm bu yükümlülüklerine yerine getirirken de ortaya çıkacak olan maliyet hiçbir şekilde çalışana yansıtılmayarak işveren tarafından tüm sağlık taramalarına ait maliyetler karşılanır. İşveren tarafından 6331 sayılı kanunda belirtilen hükümlülükler yerine getirilmemesi halinde Bakanlık tarafından belirlenen cezai yaptırımlar uygulanmaktadır.