Kaza sıklık oranı, bir işyerinde meydana gelen kazaların sayısının belirli bir zaman dilimine göre hesaplanmasına denir. Bu oran, işyerindeki güvenlik önlemlerinin etkinliğini değerlendirmek ve iş kazalarını önlemek için kullanılır. Kaza sıklık oranını hesaplamak için, belirli bir zaman diliminde meydana gelen kazaların sayısı toplanır ve bu sayı, çalışan sayısına bölünür. Elde edilen sonuç, işyerindeki kaza sıklık oranını gösterir.

Kaza sıklığı hesaplamalarını doğru ve eksiksiz yapabilmek ve verilere doğru bir şekilde ulaşabilmek için meydana gelen kazaları eksiksiz ve hatasız bir şekilde belgelemeli ve kayıt altına almalısınız. İş kazası sıklığı hesaplamalarını daha doğru ve güvenilir yapabilmek için bazı tanımları bilmek önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmaların yeterliliği ve meydana gelme olasılığı olan kazalar hakkında bilgi edinmek için iş kazası sıklığı sayesinde verilere ulaşabilirsiniz.

Kaza Sıklık Oranı Nasıl Hesaplanır?

İş yerlerinde meydana gelen veya meydana gelebilecek tüm kazaların temel nedenlerini araştırmak, kazaya neden olan riskleri ve olası tehlikeleri analiz etmek için kaza sıklığı ve kaza analizleri yapabilirsiniz. Analizler sayesinde artan iş kazalarının nedenleri ve tekrarlanmaması için alınması gereken önlemleri belirleyebilirsiniz. Kazaların minimum düzeyde olması, kaza sıklığı oranını düşürecektir.

Kaza sıklık oranını hesaplarken; belirli bir dönemde toplamda kaç saat çalışma yapıldığını ve yine aynı dönemde kaç tane kaza meydana geldiğini kaydetmek önemlidir. Bu bilgilere dayanarak, toplam çalışma saatleri ve çalışanların toplam saat içinde ne kadar çalıştığını da bilmelisiniz. Ayrıca, bu dönemde kaybedilen iş gücü sayısı ve çalışılmayan gün sayısı da hesaplamalar için önemli diğer verilerdir. Kaza sıklık oranının formülü aşağıdaki gibidir.

Kaza sıklık oranı her 1.000.000 çalışma saati başına yaşanmış olan kazaları gösterir. Bu nedenle de sonucu 1.000.000 ile çarpıyoruz. Farklı bir aralıktaki kaza sıklık oranını bulmak istiyorsanız da istediğiniz zaman ile çarpım yapabilirsiniz. Ancak çoğu işyeri, kurum ve dernek 1.000.000 saat üzerinden hesaplama yapıyor. Sizlerde bu saat üzerinden hesaplama yaparsanız diğer işyeri ve kurumlarla kıyaslama yaptığınızda daha doğru sonuçlar elde edersiniz. Kaza sıklık oranı hesaplamasına bir örnek verelim.

Örneğin; Bir iş yerinde 50 çalışan varsa ve bu çalışanlar 30 gün boyunca izinsiz olarak günde 8 saat çalışıyorsa; 50x30x8 =12000 işlemi ile toplam çalışma saati bulunur. Bulduğumuz toplam çalışma saatinde kaç kaza olduysa, bu sayıyı toplam çalışma saatine bölüp 1.000.000 ile çarptığımızda kaza sıklık oranı ortaya çıkar. Örneğin 5 kaza olduysa hesaplama şu şekilde oluyor:

(5 kaza / 12000) x1000000=416

Buradan her 1 milyon saatte 416 iş kazasının yaşandığı sonucuna varıyoruz.

Kaza sıklık oranını doğru bir şekilde hesaplayabilmek için toplam çalışma saatini eksiksiz hesaplamanız gerekiyor. Aylık hesaplama yapacaksanız, o ay kaç gün çalışma yapıldığını, işçilerin kaç gün izin kullandığını veya işçilerin kaç gün raporlu olduğunu hesaba katmanız gerekiyor. Bu sayede daha doğru sonuç elde edersiniz.

Neden Önemli?

İş kazası sıklık oranı hesaplaması yaparak, işyerlerindeki güvenlik önlemlerinin etkinliği denetlenir. Bu analiz sayesinde, işyerindeki potansiyel tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin azaltılması için uygun önlemlerin alınması sağlanabilir. Ayrıca, kazaların nedenleri ve tekrarlanma olasılıkları hakkında bilgi sağlanır ve önleyici stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olunur.

İş kazası istatistikleri hesaplanırken de kaza sıklık oranı ve kaza ağırlık oranı gibi formüller kullanılır. Bu formüller sayesinde birçok işletme, dernek ve kurumun iş kazası istatistikleri ortaya çıkarılır. Ülkemizde gerçekleşen iş kazalarının istatistikleri her sene SGK tarafından resmi olarak yayımlanıyor.

2022 yılında ülkemizde tam olarak 589.271 iş kazası olmuştur. Yayımlanan raporlara göre, 2022 yılında 1843 işçi hayatını kaybetmiştir. Nüfusun artmasıyla beraber, işçi sayısı da arttığı için iş kazaları da her sene artmaya devam ediyor. Ancak, iş güvenliği konusunda daha dikkatli olunursa bu kazalar da minimal seviyeye inecektir.

Türkiye’de Kaza Sıklık Oranı

2017 senesinde AB ülkeleri ve Türkiye ile ilgili bir iş güvenliği araştırması yapıldı. Bu araştırmada AB ülkeleri ve Türkiye’nin ölümle sonuçlanan iş kazaları istatistikleri karşılaştırıldı. Ülkemizde her 100.00 işçiden 9’u ölümle sonuçlanan iş kazası sonucu hayatını kaybediyor. AB ülkeleri arasındaki en fazla ortalamaya sahip olan ülke ise 100.00’de 4 ölümlü iş kazası istatistiğine sahip olan Romanya. AB ülkeleri de ortalama 2 ölümlü iş kazası istatistiğine sahip.

Ülkemizde, AB ülkelerine kıyasla yaklaşık 4,5 kat daha fazla ölümlü iş kazası oluyor. Bunun nedeni ise AB ülkelerindeki iş güvenliğinin daha sıkı olması ve denetimlerin daha sıkı yapılması. Daha sıkı iş güvenliği önlemleri alırsak iş kazaları da bir o kadar azalacaktır. İş kazası istatistiklerini merak edenler Sosyal Güvenlik Kurumu’nun web sitesini ziyaret ederek bu istatistikleri görebilirler. 2007 yılından günümüze kadar olan yılların istatistikleri sitede bulunuyor. SGK kendi web sitesinde, illere, çalışma alanlarına ve yaralanma şekillerine göre birçok farklı grafik ile tüm istatistikleri her sene yayınlıyor.