Tetanoz Hastalığı ve Tetanoz Aşısı hakkında iş yerlerinde temel anlamda iş yer hekimi kontrolü ve yönlendirmesi geçerli olsa da diğer bileşenler tarafından da bilgi sahibi olunmasında yarar var.

Tetanoz, bireyin sinir sistemini etkileyen, özellikle de çene ve boyun kaslarında ağrılı kas kasılmalarına yol açan clostridium tetani adı verilen bakteriyel bir toksinin neden olduğu ciddi bir hastalıktır.

Tetanoz bireyin solunum sistemine müdahale edebilir ve ölümcül bir tehdite yol açabilir.

TETANOZ NEDEN OLUR?

Tetanoz, toprak, toz ve hayvan dışkısında doğal olarak bulunan Clostridium Tetani isimli bakteri sporları tarafından üretilen bir toksinden kaynaklanır. Bu sporlar derinin üst tabakalarını aşan, derin bir et yarasına girdiğinde, güçlü bir toksin olan tetanospazmin üretebilen bakterilere dönüşürler. Bu toksin bireyin kaslarını kontrol eden sinirleri, yani motor nöronları bozar ve bireyde doğrudan tetanozun ana belirti ve semptomları olan kas sertliğine ya da spazmlara neden olabilir.

Neredeyse bütün tetanoz vakaları ya hiç aşılanmamış bireylerde veya 10 yıllık pekiştirme aşılarını uygulamayan bireylerde görülür. Tetanoz, insandan insana bulaşabilen bir hastalık değildir. 

Bununla birlikte çeşitli faktörler tetanoz olma riskini artırabilir. Bunlar arasında öncelikle tetanoza karşı güçlendirici aşı olmama veya aşıları güncel tutmamak, tetanosa neden olan bakterinin sporlarının yaralı dokuya girmesine izin verecek türden bir yaralanma veya çivi, iğne ya da kıymık gibi yabancı bir cismin batması sonucunda yaralanma tetanos vakalarını gelişmesine yardımcı olacaktır.

Vücut piercingi, dövme ve enjeksiyon ilaçları dahil olmak üzere delinmeden kaynaklanan yaralar, kurşun yaraları, kemiklerde çoklu kırık, yanık, cerrahi yaralar, enjektör ile uyuşturucu kullanımı, hayvan ısırması, böcek sokması, enfeksiyon geçiren ayak ülseri, diş enfeksiyonları ve aşıları yetersiz olan annelerin bebeklerinin göbek bağında gelişebilecek enfeksiyonlar da tetanoza yol açabilir.

Tetanoz ile Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?

Tetanos oldukça ciddi sonuçlara yol açabilecek bir hastalık türüdür. Tetanos toksini bir deva vücutta sinir uçlarına yapıştıysa, bunları temizlemek imkansızdır. Tetanos enfeksiyonunun tam iyileşmesi süreci yeni sinir uçlarının büyümesini gerektirir ki, bu birkaç aylık bir zaman dilimini alabilir. 

Tetanos enfeksiyonu sonucu ortaya çıkabilecek komplikasyonlar arasında öncelikle kemik kırılmaları bulunur. Tetanos kaynaklı spazmların şiddeti omurganın veya diğer kemiklerin kırılmasına neden olabilir.

Akciğer arterinin tıkanması yani pulmoner emboli de tetanozun bir başka komplikasyonudur. Bireyin vücudunun başka yerlerinden seyahat eden bir kan pıhtısı, akciğer içinde bulunan damarlarda tıkanmaya neden olabilir.

Şiddetli tetanosa bağlı yani tetanik kas spazmları bireyin solunum sistemini etkileyebilir, zorlaştırabilir veya bütünüyle durdurabilir. Tetanosa bağlı solunum yetmezliği en yaygın ölüm nedenidir. Nefes alma zorluğu dolayısıyla ortaya çıkan oksijen eksikliği ayrıca kalp durmasına ve ölüme neden olabilir. Zatürre de başka bir ölüm nedenidir.

TETANOZ BELİRTİLERİ NELERDİR?

TETANOZ (kazıklıhumma) Genellikle vücudun her yerinde meydana gelen, ağrılı kas gerilmesi ve sertliğine neden olur.

Baş ve boyundaki kasların kasılı kalmasına neden olabilir. Böylece ağız açılamaz, yutulamaz ve en son solunum yapmayı sağlayan kasların da tutulması nedeni ile nefes alınamamasından dolayı ölüm görülmektedir. Tetanoz o kadar dirençli bir bakteridir ki, en iyi tıbbi bakım şartlarında bile enfekte olan her 10 kişiden yaklaşık 1’ini öldürür.

TETANOZ AŞISI ETKİLERİ VE UYGULAMA ŞARTLARI NELERDİR?

Aşılama yapılmadan önce yüzlerce tetanos vakası bildirilirdi. Aşılama başladığından beri, vaka ve bildirim sayıları yaklaşık %99 oranında düşmüştür.

Tetanos aşısı yetişkinleri ve çocukları tetanoz dan koruyabilir . Tetenoz aşısı genellikle her 10 yılda bir rapel doz olarak uygulanır. Ancak ciddi ve kirli bir yara veya yanıktan sonra daha erken olarak da yapılabilir. Örneğin 5 yılda bir gibi. Tetanos aşısı şüpheli yaralanmalarda, yani toprakla temas açık yara veya paslı metal yaralanmalarında aşı olarak uygulanırken , aşısı ve bağışıklığı olmayan kişilerde ise tetanoz serumu olarak uygulanır. Aşıda vücuda zayıflatılmış bakteri verilip, vücudun ona karşı bağışıklık oluşturması beklenirken, tetanos serumunda ise hazır antikor verilir. Bu antikorlar yaralanma ile vücuda alınmış aktif bakterilere karşı vücudu savunurlar.

Tetanos, diğer aşılarla aynı zamanda güvenli bir şekilde uygulanabilir.

TETANOS AŞISININ YAN ETKİLERİ

Uygulanan tetanoz aşısının ardından yaşamı tehdit eden alerjik reaksiyon geçirmiş; ya da bu aşının herhangi bir bileşenine karşı ciddi bir alerjisi olan kişilere aşı yapılmamalıdır. Size aşı yapan kişiye herhangi bir ciddi alerji hakkında mutlaka bilgi veriniz

• Aşağıdaki durumlarda doktorunuzla konuşunuz:

– Tetanoz veya herhangi bir aşıdan sonra şiddetli ağrı veya şişlik,

– Guillain Barre Sendromu (GBS) adı verilen rahatsızlığı geçirmiş olma;

– Enjeksiyonun planlandığı gün iyi hissetmeme.

Aşılar dâhil olmak üzere herhangi bir ilaçla yan etki gelişme riski olabilir. Bunlar genellikle hafiftir ve kendiliğinden kaybolurlar. Ciddi reaksiyonlar da mümkündür ancak nadirdir.

Tetanos aşısı yaptıranların çoğunda herhangi bir sorun ortaya çıkmaz

Tetanos aşısını takiben görülebilen hafif sorunlar: (Faaliyetlere etki etmeyen)

· Enjeksiyon yapılan yerde ağrı (yaklaşık 10 kişide 8)

· Enjeksiyon yapılan yerde kızarıklık veya şişme (yaklaşık 4 kişide 1)

· Hafif ateş (nadir)

· Baş ağrısı (yaklaşık 4 kişide 1)

· Yorgunluk (yaklaşık 4 kişide 1)

Tetanos aşısını takiben görülebilen orta derecede sorunlar:

(Etkinliklere etki eden fakat tıbbi yardım gerektirmeyen)

• 37.5 C üzerindeki ateş (nadir)

Td aşısını takiben görülebilen ciddi sorunlar:

(Olağan faaliyetleri engelleyip, tıbbi bakım gerektiren)

· Kolda enjeksiyon yapılan yerde şişlik, şiddetli ağrı, kanama ve / veya kızarıklık (nadir).

AŞI BİLGİLENDİRME AÇIKLAMASI

Enjekte edilen herhangi bir aşıdan sonra ortaya çıkabilecek sorunlar:

Bazı insanlar bazen aşı dâhil tıbbi bir işlemden sonra bayılabilirler. Yaklaşık 15 dakika boyunca oturma veya uzanma, bayılmayı ve düşüşün neden olduğu yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilir. Başınız dönerse, görme değişikliğiniz olursa veya kulaklarınızda çınlama varsa sağlık görevlinize söyleyiniz.

Bazı insanlarda, şiddetli omuz ağrısı ve enjeksiyon yapılan kolda hareket zorluğu olabilir. Bu çok nadiren olur.

Herhangi bir ilaç ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu tür reaksiyonlar aşıdan sonra çok nadir görülür, yaklaşık bir milyon dozda 1 olduğu tahmin edilmektedir ve aşılamadan sonra birkaç dakika ila birkaç saat içinde meydana gelebilir.

Herhangi bir ilaç gibi bir aşının da ciddi bir tıbbi hasar veya ölüme neden olma ihtimali, çok düşük olsa da vardır.

 TETANOS HASTALIĞI VE TETANOS AŞISI KONUSUNDA NEYE DİKKAT EDİLMELİ ?

Şiddetli alerjik reaksiyon belirtileri, çok yüksek ateş veya alışılmadık davranışlar gibi sizi kaygılandıran tüm belirtilere dikkat ediniz.

Ciddi alerjik reaksiyon belirtileri, kurdeşen, yüzün ve boğazın şişmesi, nefes darlığı, hızlı kalp atışı, sersemlik ve güçsüzlük olabilir. Bunlar aşılamadan sonra birkaç dakika ila birkaç saat içinde başlayacaktır.

Ağır bir alerjik reaksiyon veya bekleyemeyecek kadar acil başka bir durum olduğunu düşünüyorsanız, 112’yi arayınız ya da kişiyi en yakın hastaneye götürünüz.

Tetanoz Hastalığı ve Tetanoz Aşısı ile ilgili detaylı bilgi için İş yeri hekimine danışmaktan imtina edilmemesi gerekir.