İş Kazalarının nedenleri arasında ilk sırayı “Güvensiz Davranışlar” alıyor. Ancak her işyerinde ve çalışma alanında, çevre, ortam, ekipman ve eğitim açısından mevcut güvensiz durumlar ve ortamlar söz konusu.

Başlıca Güvensiz Durumlar

Öncelikle, güvensiz davranışlar, güvensiz durumları yaratırlar. Çalışanlardan ve yönetim-denetim-gözetim üçgenindeki aksaklıklardan kaynaklanan güvensiz durumlar;

• Belli bir İş Güvenliği Kültürü oluşmamış işyerleri
• Güvensiz ve acele çalışma
• Eğitim ve ehliyet eksikliği
• Periyodik kontrolü yapılmamış ekipmanla çalışma gibi uygunsuzluklar öncelikli güvensiz durumlardır.

Aslında yapılan her iş, kendine özgü tehlike ve riskler barındırdığından her iş güvensiz bir durum yaratır. Ancak güvensiz durumlar, toplu eğitimler ve koruma yöntemleriyle çok daha efektif bir şekilde ortadan kaldırılabilir. Güvensiz davranışlar gibi, güvenli olmayan durumlar ve ortamlar da başta alınacak tedbirlerle büyük oranda bertaraf edilebilirler.

İŞ İZİN SİSTEMİ başlıklı yazımızda, hangi faaliyetlerin yüksek riskli faaliyetler olduğundan ve bu faaliyetlerde iş izin sistemi mekanizmasının öneminden bahsetmiştik.

İçerdikleri özgün ilave risklerden dolayı;

– Kazı İşleri

– Kapalı alanda yapılan çalışmalar

– Elektrikle çalışma

– Sıcak işler

– Yüksekte yapılan çalışmalar

– Yük kaldırma faaliyetleri 

Yüksek riskli faaliyetlerdir ve başlangıçtan, tamamlanmalarına kadar kendiliğinden güvensiz durumlar yaratırlar. Ancak faaliyetin belli bir iş güvenliği denetim mekanizması içinde başlaması, gerekli önlemlerin işin başında alınması, uygun ekipmanın sağlanması ile güvensiz durumlar büyük oranda ortadan kalkacaktır.

Güvensiz Ortamlar

Çalışma ortamından kaynaklanan ve yapılan işin tehlikelerine ek olarak, ortamdan kaynaklanan tehlike ve risklerin eklendiği ortamlardır.

Örneğin; kapalı alan çalışmaları başlı başına riskli faaliyetlerken, muhtemel metan sızıntısı, su geliri, gibi faktörler ortamdan kaynaklanıyor olabilir.

Güvensiz ortamlardan kaçınmak bazen mümkün olmaz ve faaliyetin tamamlanması gerekebilir. Örneğin; yüksekte yapılacak çalışmaların bir kısmı, zeminde yapılıp yukarı çıkarılabilirken, bazı faaliyetlerin yüksekte yapılması kaçınılmazdır. Bu gibi durumlarda öncelik toplu koruma yöntemlerinin olmalıdır. Yüksekte çalışma mottosu gibi düşünürsek “Adam aşağı düşmeyecek, düşerse yaralanmayacak veya ölmeyecek” .

En basit anlatımıyla; “adam aşağı düşmeyecek” kısmı TOPLU KORUMA, “düşerse yaralanmayacak veya ölmeyecek” kısmı ise KİŞİSEL KORUMA olarak tanımlanabilir.

Güvensiz ortamlar da aynı güvensiz durumlar gibi, çalışma alanının önceden etüt edilmesiyle belirlenebilir ve önlem almak için süre kazanılabilir.

İş kazalarının meydana gelme nedenleri arasında ilk sırayı %88 ile “Güvensiz Davranışlar” alıyor. Mevcut durumdan ve ortamdan kaynaklanan risklerin de eklenmesiyle, kaza sonucu zarar ve/veya hasar görme ihtimali çok daha fazla artıyor.

Yukarıdaki diyagramda da görülebileceği gibi, güvensiz davranışlar ile birlikte ortaya çıkan güvenli olmayan durumlar ve ortamlar kaza ihtimalini aritmetik değil geometrik olarak arttırıyor. 

Gerek güvensiz davranışlar gerekse güvensiz durumlar ve ortamlar ile meydana gelebilecek iş kazaları da diğer tüm iş kazaları gibi önlenebilir olaylardır. 

Çalışanların eğitimleri, ehliyet ve liyakatlarının titizlikle takip edilmesi, uygun işte uygun ekipman kullanımının sağlanması, çalışma alanın faaliyet öncesi incelenmesi, risklerin başlangıçta değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması ile pek çok iş kazasının önüne geçmek mümkün olacaktır.

Konu ile ilgili olarak GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.