İşyerlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitimleri kapsamı, ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDAKİ YÖNETMELİK ile belirlenmiştir.

Yönetmeliğe göre, işyerlerinde çalışanlara verilmesi gereken eğitimler ve minimum süreleri şöyle sıralanmaktadır.

Temel İş Güvenliği Eğitimleri

İlgili yönetmelikte yapılan değişiklikle, temel iş güvenliği eğitimleri 4 ana başlıkta toplanmıştır;

1. GENEL KONULAR

a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,

b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,

c) İşyeri temizliği ve düzeni,

ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar,

2. SAĞLIK KONULARI

a) Meslek hastalıklarının sebepleri,

b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,

c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,

ç) İlkyardım,

d) Tütün ürünlerinin zararları ve pasif etkilenim,

3. TEKNİK KONULAR

a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,

b) Elle kaldırma ve taşıma,

c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,

ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,

d) Ekranlı araçlarla çalışma,

e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,

f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,

g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,

ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,

h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,

ı) Tahliye ve kurtarma,

4. DİĞER KONULAR

Çalışanın yaptığı işe özgü yüksekte çalışma, kapalı ortamda çalışma, radyasyon riskinin bulunduğu ortamlarda çalışma, kaynakla çalışma, özel risk taşıyan ekipman ile çalışma, kanserojen maddelerin yol açtığı olası sağlık riskleri ve benzeri konuları içeren eğitimler.

Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri, katılımcılar ve eğitmenler tarafından imzalanan “Eğitim Katılım Formu” ile kayıt altına alınmalı ve eğitim sonrası yapılacak değerlendirme sınavında başarılı olanlara (70 ve üzeri not alanlar) sertifika düzenlenmelidir.

Yönetmelikte de açıkça belirtildiği üzere, eğitimler, eğitmenlerin uzmanlık alanlarına göre verilebilir. Kısacası, işçi sağlığı ile ilgili sağlık konuları işyeri hekimi, genel, teknik ve diğer konular iş güvenliği uzmanı tarafından verilmelidir.

Eğitimlerde kullanılan yazılı ve görsel materyallerin bir koyasının işyerinde iş güvenliği dosyasında saklanması da gereklidir.

Çalışanların Temel İş Güvenliği Eğitimleri ile ilgili olarak;

• Eğitim salonunun, ortamının ve ihtiyaç duyulabilecek araç ve gereçlerin tedarik edilmesi,
• Çalışanların verilecek eğitimlere katılımının sağlanması ve katılımların kayıt altına alınması,
• Katılımcılara sertifika düzenlenmesi işverenin yükümlülüğündedir.

Asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunan işyerlerinde, her firma kendi çalışanlarına verilecek eğitimlerden sorumludur. Buna ek olarak, tüm çalışanlara asıl işveren tarafından işyeri şartlarını, kurallarını ve karşılaşılabilecek riskleri anlatan bilgilendirme toplantıları düzenlenmelidir. Bu toplantılar çoğunlukla “induction” olarak adlandırılır.

Temel İş Güvenliği Eğitimleri için işyeri tehlike sınıfına göre belirlenen eğitim süre ve periyotları şöyledir:

İşe Başlama (Oryantasyon Eğitimi)

İşe yeni başlayanların işyerindeki mevcut ve muhtemel tehlike ve risklerden haberdar olmalarını sağlamak üzere, işveren veya çalışanın işbaşı yapacağı kısım amiri tarafından verilmesi gereken ve minimum süresi her çalışan için 2 saat olan İşbaşı (Oryantasyon) Eğitimleri, çalışan işe başlamadan önce uygulamalı olarak verilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.

İşe Başlama Eğitimlerinin süreleri, temel iş güvenliği eğitim sürelerinden bağımsızdır.

Özel Risk Gruplarının Eğitimleri

• Gebe ve emziren kadınlar,
• Genç (15 yaşını doldurmuş, 18 yaşından küçük) çalışanlar,
• Yaşlılar,
• Engelliler 

özel politikalar gerektiren gruplardır, ve bu gruptaki çalışanların eğitimleri, özel durumlarına göre belirlenerek uygun koşullarda ve konularda verilmelidir.

Özel Görevi Olan Çalışanların Eğitimleri

Çalışan temsilcileri ve Destek elemanı olarak Seçilen/belirlenen çalışanlara, bu görevleri hakkında bilgi veren eğitimler düzenlenerek kayıt altına alınmalıdır.

Eğer işyeri gerekli şartları sağlıyorsa, oluşturulacak İSG Kurul üyelerine de ilk kurul toplantısı öncesi veya kurul üyelerinde meydana gelebilecek değişiklikler sonrası, kurulun oluşumu, amacı, üyelerin görevleri ve sorumlulukları hakkında kısa bir eğitim verilmesi de uygun olacaktır.

Toolbox Toplantıları

Yönetmelikte geçmese de günlük işbaşı öncesi düzenlenen ve birim amirleri tarafından, ilgili faaliyette görev alacak çalışanlara, görev dağılımı, tehlike ve riskler ile ilgili genel bilgi verme toplantıları da farkındalıkların arttırılması anlamında yaralı olacaktır.

İş Güvenliği Eğitimleri, çalışanların bilgilerinin arttırılması, tehlike ve riskleri farkında olmaları, güvensiz davranışlardan uzaklaşmaları açısından son derece önemlidir.

Tüm iş güvenliği eğitimleri için genel uygulama olarak, eğitimlerin sağlanması ve takibi, işverenin görevidir. Eğitimlerin maliyetleri hiçbir şekilde çalışanlara yansıtılamaz.