HİJYEN EĞİTİMİ ve BELGESİ

İşyerlerinde gıda ve temizlik alanında çalışanların Hijyen Eğitimi almış olmaları bir zorunluluktur.

Buna bağlı olarak; Türkiye’de, gıda üretimi ve perakendeciliği, güzellik ve saç bakım servisleri sunan işletmeler ile insan tüketimi için suların ve doğal mineralli suların üretildiği ve dağıtıldığı yerlerde çalışanlar için hijyen eğitimi sunulmaktadır. 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun portör muayenelerine dayanan 126 ve 127’nci maddeleri, 2 Kasım 2011 tarih ve 28103 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 663 sayılı Sağlık Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 58’inci maddesinin 11’inci fıkrası ile değiştirilmiştir.

Yapılan bu değişiklikle, anılan iş yerlerindeki çalışanların portör muayenesinden ziyade hijyen eğitimi alması zorunluluğu getirilmiştir. Hijyen eğitimi alınmasının yöntem ve kurallarını belirlemek amacıyla, 5 Temmuz 2013 tarih ve 28698 sayılı Resmî Gazete ‘de Hijyen Eğitimi Yönetmeliği ilan edilmiştir.

Hijyen eğitimleri, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü bünyesindeki halk eğitimi merkezleri, mesleki eğitim merkezleri, olgunlaşma enstitüleri ve turizm eğitim merkezlerinde sağlanabilmektedir.

Bu düzenleme ile toplumun hijyen bilincinin ve bilgi düzeyinin yükseltilerek sağlık standartlarının iyileştirilmesi hedeflenmektedir. Bu yazımızda hijyen eğitimi almak veya bilgi edinmek isteyen kişilere tüm detayları sunacağız.

Hijyen Eğitimi Belgesi Nedir?

Temel Hijyen Eğitimleri, özellikle iş yerlerinde yemekhane, restoran ve benzeri gıda servisi yapılan mekanlar başta olmak üzere, konaklama hizmetleri sunan, gıda üretimi gerçekleştiren işletmelerde ve insan vücudu ile doğrudan temas gerektiren temizlik hizmetleri verilen yerlerdeki çalışanlar için zorunludur. Hijyen eğitimi, katılımcıları insan sağlığına zarar verebilecek her türlü ortama karşı bilinçlendirmeyi amaçlar. Bu eğitimleri tamamlayan katılımcılara hijyen eğitimi sertifikası verilmektedir.

Hijyen Eğitimini Kimler Almalıdır?

Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’ne göre hijyen belgesini şu kişiler veya kurumlar almalıdır:

• Gıda üretimi ve perakendeciliği yapan işletmelerde,
• İnsan tüketimi için sular ve doğal mineralli suların üretildiği iş yerlerinde,
• Kaplıcalar, hamamlar, saunalar, berberler, kuaförler, dövme ve piercing yapılan mekanlar, masaj ve güzellik salonları gibi yerlerde,
• Oteller, moteller, pansiyonlar ve misafirhaneler gibi konaklama tesislerinde doğrudan hizmet sunan personel ile,
• Perakende iş yerleri kapsamında sayılan ana dağıtım merkezleri, hazır yemek servisleri, iş yeri ve kurum yemekhaneleri, restoranlar, diğer gıda hizmeti sunulan yerler, dükkanlar, toptan satış noktaları, süpermarket dağıtım merkezleri gibi son tüketiciye satış ve dağıtımın yapıldığı yerlerde gıdanın işlenmesi, işleme tabi tutulması veya depolanması gibi hizmetleri veren iş yerlerinde çalışanların, işlerini bizzat yürütüyor olmaları halinde, iş yeri sahipleri ve işletmeciler de dahil olmak üzere hijyen eğitimlerini tamamlamaları gerekmektedir.

Hijyen Eğitimi Ücretli Midir?

Yönetmeliğin altıncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtildiği üzere, “Genel Müdürlük, eğitimle ilgili yapılacak giderleri karşılamak amacıyla eğitime katılan kişilerden bir ücret alabilir. Eğer kurslarda uygulamalı bir bölüm varsa, bu uygulama için gerekli olan kişisel malzemelerin katılımcılar tarafından sağlanması gerekmektedir.” denilmektedir.

Hijyen Eğitimi Belgesi Neden Gerekli?

Dünya Sağlık Örgütü, temiz gıdanın her bireyin temel hakları arasında olduğunu belirtmektedir. Bu bağlamda, Türkiye’de gıda güvenliği alanında Gıda Hijyeni Yönetmeliği yayınlanmış ve bu yönetmelik çerçevesinde gıda hijyen eğitimi zorunlu hale getirilmiştir. İşletmelerin, çalışanlarına gıda güvenliği konusunda eğitim vermesi, hijyen standartlarının doğru anlaşılmasını ve uygulanmasını sağlamak için önemlidir.

Gıda işletmelerinde hijyen kurallarının uygulanması, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı yaratılmasına katkıda bulunur ve çalışanların hijyen sertifikası edinme süreci, işletmenin bu standartlara uygunluğunu belgelemektedir. Hijyen eğitim programları, çalışanların sağlıklı ve temiz gıda üretimi konusunda bilgilenmelerini, hijyen denetimlerini bizzat yapmalarını ve işletmelerin hijyen gerekliliklerini yerine getirmelerini sağlar. Toplum sağlığı üzerinde büyük etkisi olan bu konu, çeşitli yasalar ve yönetmeliklerle zorunlu tutulmuştur.

Hijyen Eğitimini Hangi Çalışanlar Almalıdır?

Hijyen Eğitimi Yönetmeliği altında faaliyet gösteren işletmelerde, iş yerinde doğrudan hizmet sunan veya işi gerçekleştiren çalışanlar, kendileri işi yürütüyorlarsa, iş yeri sahipleri ve işletmeciler de dahil olmak üzere, hijyen eğitimlerini tamamlamak zorundadırlar.

Hijyen Eğitimi Nasıl Olmalı?

Eğitim içeriği, hijyen kurallarına uyulmadığında halk sağlığını tehdit eden virüsler, bakteriler, parazitler, mantarlar ve diğer enfeksiyon yaratıcılarının temel nitelikleri, yayılma şekilleri, farklı iş kollarında nasıl yayılabilecekleri, halk sağlığını nasıl riske atabilecekleri, hastalık semptomları ve bunlardan korunma yöntemleri hakkında bilgi verecek biçimde komisyon tarafından düzenlenecektir.

Hijyen Eğitimini Hangi Kurumlar Veriyor?

Hijyen eğitimleri, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’nün il ve ilçelerdeki halk eğitimi merkezleri, mesleki eğitim merkezleri, turizm eğitim merkezleri ve olgunlaşma enstitülerinde organize edilmektedir.

Eğitimin tamamlanmasının ardından, Milli Eğitim Bakanlığı’nın “e-Yaygın Otomasyon Sistemi” aracılığıyla “kurs bitirme belgesi” düzenlenecektir. Bu belge dışında, herhangi bir özel ya da kamu kurumunun verdiği belgeler geçerli sayılmayacaktır.

Hijyen Eğitimi Konuları Nelerdir?

Hijyen eğitimi içerisinde yer alan konuları aşağıdan öğrenebilirsiniz:

• Hijyen Neden Önemli
• Mikroorganizma
• Gıda Kaynaklı Hastalıklar
• Mutfağın Kritik Kontrol Noktaları
• Temizlik ve Dezenfeksiyon
• Risk Gruplarına Göre Gıdalar
• Gıdaların Korunması
• Hijyen İçin Mutfak Kuralları
• Hastalıklar neden olan mikrop ve virüslerin özellikleri
• Ne şekilde bulaştıkları
• Hastalıklara yakalanma riskini azaltma önlemleri
• İşyeri sahiplerine uygulanan yasa
• Çalışanlara yönelik yasa
• Mikrop tanımı
• Mikrop çeşitleri
• Mikropların bulaşma yolları
• Hastalıkların Kaynakları
• Hastalıkların bulaşma yolları
• Enfeksiyon zinciri
• Sık görülen hastalıklar

Hijyen Eğitimi Belgesi Geçerlilik Süresi

Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’nin altıncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre, yukarıda bahsedilen şekilde elde edilen belgeler, birey aynı sektörde hizmet vermeye devam ettiği müddetçe geçerli olacaktır.

Hijyen Belgeleri Almamanın Cezası Ne Kadar?

HİJYEN- 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun sekizinci maddesine göre, kanunda belirtilen yasaklara veya zorunluluklara uymayan kişilere, eğer bu davranışlar başka bir suç oluşturmuyorsa, 250 Türk Lirası ile 1000 Türk Lirası arasında idari para cezası uygulanacaktır.

MESLEKİ EĞİTİM- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda belirtilen İdari Para Cezaları incelendiğinde, personeline Mesleki Eğitim Sertifikası sağlamamış şirketlerin, her bir çalışan için 1078 Türk Lirası ceza ile karşı karşıya kalacağı anlaşılmaktadır.

İş Yeri Sahipleri Çalışanlarına Hijyen Eğitimi Verebilir Mi?

Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’nin altıncı maddesinin birinci fıkrasına istinaden, hijyen eğitimlerini kendi olanaklarıyla personeline sağlamak isteyen işletme sahipleri ve yöneticileri, Milli Eğitim Bakanlığı’nın Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyet gösteren halk eğitimi merkezleri, mesleki eğitim merkezleri, turizm eğitim merkezleri ve olgunlaşma enstitülerine ya da ilgili il veya ilçe milli eğitim müdürlüklerine başvurabilirler. Bu kurumlar, il veya ilçe milli eğitim müdürlüklerinin gözetiminde, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen programlara uygun olarak hijyen eğitimlerini düzenleme yetkisine sahiptirler.

Hijyen Eğitimi Belgesini Alanlar Neler Öğrenecek?

Programın tamamlanmasıyla öğrenci/kursiyer, mesleki eğitimde:

• Mesleğe özgü temel bilgi ve becerilere hâkim olacaktır.
• Meslek alanının gerektirdiği temel yetkinlikleri edinecektir.
• Mesleki faaliyetleri yerine getirebilecek kapasiteye sahip olacaktır.
• Mesleğin istediği özelleşmiş mesleki becerileri öğrenecektir.
• Öğrenci/Kursiyer odaklı, daha etkin ve bireysel öğrenme temposuna uygun bir eğitim deneyimi kazanacaktır.

Hijyen Eğitimi Almayan Kişileri Çalıştıran İş Yerlerine Ceza Veriliyor Mu?

Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’nin on birinci maddesi doğrultusunda gerçekleştirilen denetimlerde, her sektörün izin, onay, kayıt, lisanslama gibi işlemlerini yürüten ilgili Bakanlık veya yerel yönetim denetçileri iş yerlerinde doğrudan hizmet veren personelin hijyen eğitimi sertifikalarının olup olmadığını kontrol edecektir. Söz konusu yükümlülüklerin ihlali durumunda, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’nci maddesinde belirtilen güncel cezai yaptırımlar uygulanacaktır. Eğer bu fiiller aynı zamanda bir suç teşkil etmiyorsa, bu maddelere uymayan her bir çalışan için ihlaller ayrı ayrı değerlendirilecek ve her bir ihlal için cezai işlemler bireysel olarak uygulanacaktır.

Hijyen Eğitimi Sonrası Hangi Kriterler Yerine Getirilmelidir?

Hijyen eğitimini tamamlayan bireyler, aşağıdaki şartları yerine getirmiş olacaklardır:

• Kişisel hijyen prensiplerini ve uygulama yöntemlerini temel olarak öğrenmiş olacaklar.
• Tuvalet kullanımından sonra ya da herhangi bir yüzeye dokunduktan sonra ellerini doğru teknikle sıvı sabun veya köpük kullanarak yıkayıp, kâğıt havlu ile kurulayacaklar.
• Maske, saç örtüsü ve önlük gibi kişisel koruyucu ekipmanları kullanacaklar.
• Hizmet esnasında yol açabilecekleri hastalıkların, bu hastalıkların kaynaklarının ve nasıl yayıldıklarının farkında olacaklar.
• Hastalıklardan korunma yöntemlerini, kişisel önleyici tedbirleri ve diğer insanların hastalanmaması için alınması gereken adımları öğrenecekler.
• İlgili mevzuatı, bu mevzuattan doğan yükümlülüklerini ve mevzuatın öngördüğü cezai sonuçları bilecekler.

İşyerlerinde Hijyen

Çalışma alanlarında eğer yemek üretimi veya servisi yapılıyorsa, imalat, servis ve destek hizmetlerinde çalışanların Hijyen Eğitimi ve Hijyen Eğitim Belgesi almaları zorunluluğu vardır. Bu belgeler, çalışan işe başlamadan önce temin edilmeli ve personelin özlük dosyasında saklanmalıdır.

İşyeri hekiminin gerekli gördüğü durumlarda ayrıca yemek üretim ve servis işi ile ilgili çalışanlardan portör muayenesi de istenebilir.

Koruyucu Hekimlik kapsamında değerlendirilmesi gereken Hijyen Eğitimi ve Portör Muayeneleri, aynı zamanda çalışan sağlığı anlamında Toplu Koruma Önlemleri arasında sayılabilir.