Tüm işyerlerinde, çalışma yapılırken güvenliğin sağlanması amacıyla aralarında baret kullanımının da bulunduğu kişisel koruyucu ekipmanların varlığı çok önemlidir. Herhangi bir iş kazasının önlenmesi ve kaza anında oluşabilecek hasarın en aza indirgenmesi için kişisel koruyucu donanım (KKD) olarak de bilinen “emniyet ekipmanlarının” kullanılması gereklidir. Çalışma güvenliği açısından son derece önemli olan bu donanımların başında başı koruma amacıyla kullanılan baretler gelir. Baret, çalışan kişilerin herhangi bir kaza anında darbelere, cisim düşmesine ve temas anında (alçak gerilimde) elektrik çarpmalarına karşı başı koruyan güvenlik (şapkası) malzemesidir.

Baret başı vurma riskine karşı, yukarıdan düşen nesnelere karşı ve düşme sonucu oluşacak tehlikelere karşı korur. Baret kullanımı daha çok başa düşebilecek ağır cisimlere karşı koruyucu olarak düşünülse de kötü hava şartları, elektrik çarpmaları, UV ışınları gibi sorunlara karşı da koruyucudur.

Baretlerin Tasarımı ve Teknik Özellikleri

• Baretler abs plastik ya da polietilenden yapılmaktadır. İş güvenliği baretlerinin dış kabuk kısımları dayanıklı ve sağlam malzemelerden yapılmaktadır.
• Sıcak hava koşulları için ter bantları bulunur. Ter bantları çıkarılıp takılabilme özelliğine sahiptir.
• Üzerinde yağmurlu hava koşullarına karşı yağmur kanalı bulunur. Bu sayede yağmurdan yüzü korur daha rahat çalışmaya imkan sağlar.
• Baretin siperliği, minimum 4 cm, maksimum 5 cm olup, gövde ile açı görüşü engellemeyecek şekildedir.
• İş güvenliği bareti ısıya, neme, tere, aside, elektriğe ve yağ gibi unsurlara karşı dayanıklı kaliteli malzemelerden imal edilmektedir.
• Hava alma performansı yüksek şekilde tasarlanan 3m baret ve portwest baretlerinin çene kayışı da ayarlanabilir özelliğe sahiptir.
• Her detayın düşünüldüğü baretler, eğik çalışıldığında da kafadan düşmemektedir.

Baret Kullanımı Neden Önemli?

İş güvenliği açısından baretlere başka ürünler eklenebilir. Kulakları gürültüden korumak amacıyla kullanılan kulak koruyucular barete birlikte takılabilir. Aynı zamanda kendinden baş koruyucu ekipmanlı; gözlüklü baret, yüz koruyuculu baret, kulak koruyuculu baret vb. modeller bulunmaktadır. Farklı iş kolları için üzerine lamba takılmış baret modelleri de bulunmaktadır. Baret lambalı modeller baretin üst orta kısmına monte edilmiş bir lambadan oluşur.

Baret, polietilen ve ABS olmak üzere iki ana farklı maddeden üretilir. Elbette her donanım gibi baretin de bir raf ve kullanım ömrü mevcuttur. Buna göre ABS malzemeden üretilmiş baretlerin miadı 5 sene, polietilen malzemeden üretilen baretlerin ise raf ve kullanım ömrü 3 senedir.

Bazı baret modellerinin üzerinde UV hassasiyeti bulunan özel bir bölüm vardır ve bu (genellikle kırmızı renkteki parça) uzun süre güneş ışığına maruz kaldığında renk değiştirerek baretin kullanım ömrünün sonuna gelindiğini bildirmeye yarar.

Baret Renkleri ve Anlamları

Genel kullanım amaçlı iş güvenliği baretleri EN 397 standardına uygun olmalıdır. Baretlerde her renk farklı bir personeli ifade etmektedir. Baret Kullanımı, Yönetim ve statü açısından renkleri ve anlamları aşağıdaki gibi farklılıklar gösterebilir.

• Beyaz baret yöneticiler, ziyaretçiler ve mimar, mühendis, tekniker içindir.
• Sarı baret işçiler içindir.
• Mavi baret bakım grubu ve formenler içindir.
• Turuncu baret ustabaşı içindir.
• Yeşil baret sağlık personeli içindir.
• Kırmızı baret iş güvenliği, yangın, savunma personeli ve kalite kontrol ekipleri içindir.

Baret Kullanımı Alanları

İş güvenliği açısından hayati önem taşıyan baret kullanımı tehlikeli ve güvenlik gerektiren sektörlerde zorunludur. Baret kullanımı gereken sektörlerden bazıları şunlardır;

• Madenler
• İnşaatlar
• Şantiyeler
• Tersaneler
• Demir-çelik sanayi
• Endüstri sektörü

Baretleri Neden Kullanmalıyız?

• Çalışırken uzun saçların statik elektrik tesiri ile dağılarak makinenin dönen kısmına sarılması nedeniyle oluşan kazaların önlenmesini sağlar.
• Çalışırken başın sağa veya sola hareketi nedeniyle sert ve keskin kısımlara başın çarpması ile meydana gelebilecek kazalardan korur.
• Fırlayan veya yukarıdan baş üzerine düşen ağır malzemelerin baş kısmını yaralanmadan korur.
• Elektrik çarpmalarında başı korur.
• Baret 50 Hz.’ lik 20.000 V.’ luk gerilime, 3 dakika dayanabilecek yalıtkanlığa sahip olmalıdır.

İş sağlığı ve çalışanların güvenliği açısından en önemli ekipmanlardan birisi olan baretler teknik özellikleri açısından farklı şekillerde üretilebilmektedir. Çalışılan sektöre özgü özellikleri göz önünde bulundurarak ve çalışanların iş yerindeki konumuna göre farklı çeşit ve renklerde baret seçenekleri sunulmaktadır. İş yerlerinin ve çalışanların can güvenliği için kişisel koruyucu donanımların kullanımı zaruridir.

Diğer kişisel koruyucu donanımlar gibi, baret de işveren tarafından tedarik edilip çalışanlara verilmeli, tüm çalışanlar da bu donanımların bakım ve değişimlerini doğru bir şekilde ve zamanında yapmalıdırlar.