İş hayatının yoğunluğu ve stresi, çalışanlarda meslek hastalığı olarak da değerlendirebilecek tükenmişlik sendromu ve iş yüküne bağlı bazı zihinsel yorgunluklara neden olabilmektedir. Bu durum, iş yükünün ve beklentilerin neden olduğu zihinsel ve duygusal bir yorgunluk olduğu için çalışanlarda tükenmişlik psikolojisi ortaya çıkmaktadır. Bu psikolojik olgu, aynı zamanda ciddi bir sosyal problem olduğu için detaylı şekilde tartışılmalı ve işlevsel çözümler üretilmelidir.

Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization – WHO), sağlığı “Bedenen, ruhen ve sosyal olarak tam bir iyilik halinde olma durumu” olarak tanımlamaktadır. Bu tanım çerçevesinde, çalışanların sadece sosyal ve bedensel iyilik durumları “tam sağlıklı birey” olmaları için yeterli değildir. Aynı zamanda ruhsal anlamda da iyilik halinde olmaları gerekmektedir.

Tüm çalışanlar yaşam standartlarını devam ettirme ve iyileştirme çabası içindedirler ve daha iyisini, daha fazlasını isterler. Birey yaşadığı ve çalıştığı ortamda yaşam standartlarını geliştirme çabasında herhangi bir ilerleme kat edemediği zaman doğal olarak kendisini mutsuz hissedecektir.

Maddi ve manevi ihtiyaçlarını giderme konusunda devamlı telaş halinde olan çalışanlar, ihtiyaç duydukları refaha erişmek için her zaman daha fazla mücadele edecektir. Bu düzenin nedeni ve sonucu olarak tereddüt ön planda olduğu için bireyler tükenmişlik sendromu yaşamaktadır. Tükenmişlik hissinin belirtileri ve sonuçları bulunmaktadır. Çalışanlarda tükenmişlik sendromu nedir, Tükenmişlik sendromunun sebepleri nelerdir, tükenmişlik sendromunun nasıl önlenir gibi sorulara cevap niteliğinde birtakım bilgiler derledik.

Çalışanlarda Tükenmişlik Sendromu Nedir?

Meslek hastalığı olarak da tanımlanabilen tükenmişlik sendromu, çalışanların devamlı bunalması ve duygusal olarak da iş yoğunluğu olarak da yorgun hissetmelerinin tanımıdır. Hayatlarında birtakım gereksinimleri karşılayamadıkları zaman iş stresi başlamaktadır. İş yerlerindeki pozisyonlarında ilgi ve motivasyon kaybı meydana geldiği zaman bu durum mesleki tükenmişliğin başlangıcını beraberinde getirmektedir.

Tükenmişlik ruh durumunun birbirinden farklı belirtileri bulunur. Çalışanların iş hayatında tükenmişliği; insanların yaşadıkları problemlere karşı empati duyma, iş sürecini iyileştirmeye çalışma ve olanaklarını geliştirmeye çalışma çabaları gibi birbirinden farklı kümülatif sonuçlarla ortaya çıkan üst düzey bir sendrom olarak açıklanabilir.

İş Hayatında Tükenmişlik Sendromunun Temel Nedenleri

İş hayatının yoğunluğu sonucu çalışanlarda oluşan yorgunluk, düşük performans ve motivasyon eksikliği gibi durumların tamamı tükenmişliğin en temel belirtileri arasında ilk sırada yer almaktadır. Bu durumda şirketlerin çalışanlarla yakından ilgilenmesi gerekmektedir. Unutmamak gerekiyor ki; tükenmişlik psikolojik yapısı, yetersizlik veya kişisel bir problem değildir. Çok uzun saatler boyunca çalışmak, bulunduğu pozisyonda çok fazla sorumluluk yüklenmesi, aşırı iş yükü, alınan ücretin yetersizliği ve üstesinden gelinmesi güç işlerle ilgili taleplerde bulunulması çalışanları tükenmişlik hissine sürükleyen etkilerdir. Bir diğer nedenler şu şekildedir;

• Mantıksız zamanlarda baskı hissetme

• İş yerinde sık sık haksız muamele görme

• Konsantrasyon problemi

• İşten kaçma

• Performans düşüklüğü

• Olması gerekeninden fazla iş yükü

• Yönetici ve çalışanlar arasında kuvvetli olmayan bağlar ve iletişim problemi

• Yöneticilerin çalışanlara sağladığı desteğin eksikliği

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Önlenir?

Çalışanlarda tükenmişlik ruh durumunu azaltmanın çeşitli yöntemleri bulunmaktadır. Kendilerini geliştirme ve iş yerinde bir üst rütbeye erişme çabalarını yitirmeye başlayan kişiler tükenmişlik sendromu yaşamaya başlamıştır. Tükenmişlik belirtileri taşıyan çalışanlar, zihinsel odaklarını ve enerjilerini kaybetmeye başlarlar. Tükenmişlik sendromu nasıl azaltılır? Sorusuna cevap verecek olursak;

• İş yükünü azaltarak ve mantıklı tanımlayarak tükenmişlik psikolojisi azaltılabilir. Yöneticiler çalışanlar için bu konuda yardımcı olabilecek yaklaşımlara sahip olmalıdır. Yöneticiler, çalışanların iş yükü ile ilgili değişiklikler ve düzenlemeler yaparak tükenmişlik durumunun başarılı şekilde azalmasını sağlayabilir.

• Yapılan birtakım çalışmalara göre esnek ve uzaktan çalışma yöntemleri iş verimliliğine olumlu katkılar sağlıyor. Birçok iş yerinde çalışanlar, fiziksel olarak daima ofiste bulunmaları gerektiği düşüncesiyle stres ve endişe duyabiliyor. Teknolojik gelişmelerden yardım alarak çalışanların belirli bir mesaide sıkıştırılması yerine esnek çalışma modelleri tükenmişlik sendromunu azaltacaktır.

• Çalışan refahının arttırılması daha bu konuda son derece etkili olacaktır. Bu yöntemle tükenmişlik hissi kesin olarak azaltılacaktır. Maaş, geleneksel haklar, özlük hakları haricinde refahı arttırıcı hizmetler göz önünde bulundurulmalıdır.

Tükenmişlik Sendromu Şirket Başarısını Nasıl Etkiler?

• Gerçekleştirilen birtakım araştırmalara göre çalışanlarda tükenmişlik sendromu bulunan şirketlerin verimlilik açısından yetersizliği gözlemlenmiştir. Bir şirket her zaman çalışanlarının mutluluk ve huzuruna yatırım yapmalıdır. Sağlıklı ve detaylı şekilde dinlenmiş olan çalışanlar; zorlu iş yükleriyle kolaylıkla mücadele edeceklerdir. Böylelikle yüksek kaliteli işler başarmak daha kolay olacaktır.

• Çalışan bağlılığı düşeceği için iş hayatındaki tükenmişlik sendromu, iş performansını da doğrudan etkileyecektir. Çalışanların kurumda çalışmaya ilişkin memnuniyet düzeyini arttırmaları şirketlere yarar sağlayacaktır.

• İş yerinde yaşanan tükenmişlik sendromu çalışanların sağlığını olumsuz etkileyecektir. Aşırı çalışmak kişiye hem fiziksel hem de zihinsel açıdan yoracağı için çalışanların herhangi birinin rahatsızlığında diğer kişilere daha çok iş yükü yüklenerek uyumsuzluk oluşacaktır.