Ülkemizde ve dünyada, iş güvenliği sertifikaları, geçerlilik anlamında farklılıklar gösteriyor. Bu konuyu biraz açalım;

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte iş deneyimini baz alan ve işyeri tehlike sınıflarına göre oluşturulan A, B ve C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı sertifikaları gündeme geldi.

Türkiye’de İSG-KATİP ataması yapılabilmesi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilebilmesi için alınan eğitim ve başarılı olunan sınav sonrası alınan ve işyeri tehlike sınıfına uygun iş güvenliği sertifikası sahibi olma zorunluluğu halen mevcut.

Bu sertifikaların yanı sıra, bir de uluslararası kuruluşların verdiği iş güvenliği sertifikalarının alınması, özellikle yurtdışında faaliyetler sürdüren firmalarda iş güvenliği uzmanı olarak görev alabilmek adına zorunlu gibi görünüyor.

Sertifika Kuruluşlarının Türkiye’de yetkilendirdiği eğitim kurumlarının (son dönemlerde ağırlıklı olarak online) verdiği eğitimler sonrası yaptıkları sınavlarda başarılı olanlar, bu kurumların uluslararası geçerliliği olan iş güvenliği sertifikalarını almaya hak kazanıyorlar.

Her ne kadar ulusal boyutta bir geçerlilikleri olmasa da, yurtdışı projelerde iş güvenliği personeline büyük çoğunlukla uluslararası bir iş güvenliği yeterlilik belgesinin olup olmadığı soruluyor. Uluslararası projelerde de T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilen (sınıfı ne olursa olsun) iş güvenliği sertifikalarının herhangi bir geçerliliğinin olmadığını da unutmamak gerekir.

Uluslararası İş Güvenliği Sertifikaları Hangileridir?

Çok sayıda kurum, çok sayıda iş güvenliği sertifikasını kaba tabiri ile para karşılığı satmaya başlasa da, halen prestijini koruyan kurumlar ve sertifikalar da yok değil.

Bu yazımızda, uluslararası geçerliliği olan, sektörde adlarını sık duyuran ve bilinen belli başlı iş güvenliği sertifikalarından bahsedeceğiz.

NEBOSH

The National Examination Board in Occupational Safety and Health (Mesleki Güvenlik ve Sağlık Ulusal Sınav Kurulu) kısaltması olan NEBOSH, alanında dünyanın halen en prestijli iş güvenliği sertifikasıdır.

Hem verilen eğitimin, hem de adaylara uygulanan sınavın ciddiyeti bu sertifikayı sektörde doğal olarak en üst sırada tutmaya devam ediyor.

NEBOSH sertifikaları;

• NEBOSH Health and Safety at Work Qualification (HSW) (NEBOSH İşte Sağlık ve Güvenlik Niteliği)
• NEBOSH International General Certificate in Occupational Health and Safety (IGC) (NEBOSH Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası)
• NEBOSH HSE Certificate in Process Safety Management (PSM) (NEBOSH Proses Güvenliği Yönetiminde SEÇ Sertifikası) olarak gruplandırılır.

NEBOSH Eğitimini Kimler Almalıdır

Başta iş güvenliği uzmanları ve İSG yöneticileri olmak üzere iş güvenliğini ilgilendiren konularda çalışan herkes bu eğitimleri alabilir.

Özellikle uluslararası alanda kariyer yapmak isteyen iş güvenliği uzmanlarının mutlaka NEBOSH sertifika eğitimini alması gereklidir. Ülkemizde verilen iş güvenliği uzmanlığı sertifikasının uluslararası bir geçerliliği yoktur.

IOSH

IOSH Managıng Safely Eğitimi her sektörde, organizasyonda, yöneticilik veya süpervizörlük yapan çalışanlar için düzenlenmiş bir eğitim programıdır. Bu eğitim yöneticilere kendi takımları içerisinde İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ele almaları gereken konular hakkında pratik önlemler almaları ile ilgili hız kazandırır.

IOSH Eğitiminin Kazandırdıkları

Sektörde çalışan bütün  İş Sağlığı ve Güvenliği profesyonellerine İş Sağlığı ve Güvenliği yönetim felsefesini uluslararası açıdan aktardığı gibi, işyeri yöneticilerine yönetim süreçlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki roller ve yönetsel ipuçları sunarak kılavuzluk yapmaktadır. Sektör profesyonellerine  İş Sağlığı ve Güvenliği konularını ele almaları hakkında bilgi ve araçları öğretir.Dünya’ daki en prestijli sağlık ve güvenlik ağı olan “Institution of Occupational Safety and Health” yani IOSH  yaptığı çalışmalar ve sağladığı eğitimler ile İş Sağlığı ve Güvenliği standartlarını en üst düzeyde tutmak ve bu bilinci sürekli artırmayı hedeflemiştir. Bu eğitime katılarak başarılı olan katılımcılar dünyaca tanınmış bu sertifika ile global şirketlerde işe alınma süreçlerinde avantaj sağlar.

IOSH EĞİTİMİNİN ANA BAŞLIKLARI 

•          Sağlık ve güvenlik yönetimine giriş (temel kavramlar ve ilkeler),
•          Sağlık ve güvenlik risk değerlendirmesi,
•          Uygun ve yeterli risk değerlendirmesi kapsamında risk kontrolü,
•          Yöneticilerin sağlık ve güvenlik sorumlulukları (yasalar, anlaşmalar ve diğerleri),
•          İşyerinde / projede sağlık ve güvenlik tehlikelerinin saptanması,
•          Olayların / kazaların incelenmesi ve araştırılması,
•          Sağlık ve güvenlik performansının (bireysel, bölüm ve şirket) izlenmesi,
•          Çevrenin korunması,

OSHA

OSHA İş güvenliği Sertifikasyonu, Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi’nden (OSHA-Occupational Safety and Health Administration) değerlendirmeye dayalı bir sertifika programına atıfta bulunan resmi olmayan bir terimdir. Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi, Amerika Birleşik Devletleri Çalışma Bakanlığı’na (DOL) bağlı bir devlet kurumudur.

Ana rolü, güvenli çalışma koşulları için standartlar belirlemek ve uygulamaktır. OSHA ayrıca Sosyal Yardım Eğitim Programı kursları aracılığıyla güvenli ve sağlıklı çalışma koşulları konusunda eğitim, öğretim, sosyal yardım ve yardım sağlar.

Genel ve inşaat endüstrileri için OSHA eğitim programları, OSHA 10 Saatlik programı ve OSHA 30 Saatlik programı içerir. İnsanlar “OSHA Sertifikasyonu” terimini bu programların başarılı bir şekilde tamamlanmasını veya tamamlandığının kanıtını belirtmek için kullanırlar. Programlardan birini veya her ikisini tamamladığınızın kanıtı olarak DOL’den bir sertifika ve bir kart alacaksınız.

Bu eğitimlerin, yine yetkilendirilmiş kurumlarca Türkiye’de de verilmesi söz konusu. Saat bazında değerlendirilen OSHA eğitimleri;

1. 10 Saatlik İnşaatlarda İş Güvenliği (Construction 10 saat)
2. 30 Saatlik İnşaatlarda İş Güvenliği (Construction 30 saat)
3. 10 Saatlik Genel İş Güvenliği (General Industry 10 saat)
4. 30 Saatlik Genel İş Güvenliği (General Industry 30 saat) olarak sertifikalandırılıyor.

OSHA 10 iş güvenliği sertifika programı, herhangi bir denetleyici rolü olmayan çalışanlar için giriş seviyesi bir programdır. Eğitimi tamamlamak 10 tam saat sürer. OSHA 30 programı, OSHA 10’dan daha yoğundur. Güvenlik sorumlulukları olan çalışanlar ve denetçiler içindir. OSHA 30 sertifika sahibi olmak için, bireylerin 30 tam saatlik eğitimi tamamlamasını gerektirir.

İnşaat endüstrisinin OSHA sosyal yardım eğitim programları için sektöre özel sosyal yardım programları da vardır. OSHA, bir günde aldığınız eğitim saatlerinin sayısını sınırlamak için eğitimde zorunlu aralar gerektirir. OSHA 10’daki eğitim en az iki gün, OSHA 30 eğitim Saatleri ise en az dört güne yayılmıştır.

BRITISH SAFETY COUNCIL (BSC)

İş kazalarının ve meslek hastalıklarının çoğunun etkin bir iş sağlığı ve güvenliği yönetimiyle önlenebileceği noktasından yola çıkan British Safety Council, işyerlerinde sağlık ve güvenlik konularından sorumlu kişiler için uluslararası kabul görmüş bir yeterlilik göstergesi olan “Uluslararası İş Güvenliği ve Sağlığı Diploma Programı”nı sunar.

Uluslararası İSG Diploma Programı’nın içeriğinde; risk yönetimi, pozitif bir sağlık ve güvenlik kültürünün oluşturulması ve bir işletmenin sağlık ve güvenlik alanında yatırım yapması dahil olmak üzere bir yöneticinin iş sağlığı ve güvenliği uygulamasıyla ilgili ihtiyaç duyabileceği tüm hususlar kapsama dahil edilir.

Bu diploma programı, İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü’nün (Grad IOSH) teknik üyelik şartlarını karşıladığından IOSH tarafından akredite edilmiştir. Program mezunları, ilk mesleki gelişim dönemini başarılı bir şekilde tamamladıktan sonra yeminli üye (CMIOSH) başvurusunda bulunabilirler. Diploma sahipleri, Uluslararası Risk ve Güvenlik Yönetimi Enstitüsü’nün (IIRSM) ortak üyeliğine de başvuruda bulunabilirler.

BSC Eğitiminin İçeriği

• Sağlık ve Güvenlik Yönetimi İlkeleri
• İşyerinde İnsan Sağlığının Korunması
• İşyerinde Pozitif Sağlık ve Güvenlik Kültürünün Geliştirilmesi